Honderdvijftien.

Mijn oorspronkelijk plan was vandaag een post schrijven over fotografie . Dit was tot ik Yves Desmet deze ochtend op de radio bezig hoorde en daarop ook zijn artikel in De Morgen las. Al een eind staat ons halve land in rep en roer door een radicale moslimextremist van Pakistaanse makelij. Belg welliswaar, want hier geboren en getogen. Dit tot onze goede vriendin Annemie hier anders over besliste.

Wij Belgen zijn zeer gevoelig voor oproeruitspraken van mannen met baarden en een niet zo modieus mutsje. In deze context maar goed ook, want zo’n shariastaat zie ik eerlijk gezegd ook niet zitten. Dit allen even terzijde. Het is namelijk niet mijn bedoeling deze blog aan te wenden om politieke uitspraken te doen.

Omdat u vandaag nu toch de tijd hebt genomen om post honderdvijftien op ergenstussenin te komen lezen, wil ik het met jullie op een akkoordje gooien. Ik onthoud mij vandaag op deze blog. Ja, ik ging iets schrijven over fotografie en dat hebben jullie zeker nog te goed. Maar vandaag wil ik jullie aansporen de open brief aan Annemie Turtelboom te lezen. Diene Yves zegt echt wel interessante dingen. Misschien wel interessanter dan mijn post vandaag zou geweest zijn. Dus bij deze; zijn brief in plaats van mijn post.

Laat mij (hieronder) misschien ook even weten wat jullie ervan vonden. Ik ben benieuwd!

Liefs

E.

U jaagt mij angst aan.
Geachte mevrouw de minister van Justitie, beste Annemie,

Wij kennen elkaar. Ik heb u al een paar keer geïnterviewd, we zijn samen te gast geweest in tv-studio’s. Daarbij heb ik u leren kennen als een oprecht, geëngageerd, pragmatisch en nuchter politicus. Met gevoel voor humor en zelfrelativering zelfs. Dat is goed, want daar lopen er te weinig van rond. Daarom spijt het mij u dit te moeten schrijven, maar u jaagt mij vandaag angst aan. Veel meer dan de clown Belkacem dat doet.

Laat me proberen u uit te leggen waarom.

Maandag gaat strafpleiter Sven Mary het dossier van zijn cliënt Belkacem inkijken. In de bundel vindt hij tot zijn stomme verbazing al het ontwerp van de beschikking die de raadkamer daags nadien gaat uitspreken. De rechtbank, gehoord de vordering van het openbaar ministerie, gehoord de argumenten van de verdediging, beslist tot de verlenging van de aanhouding van Belkacem. Ook al heeft de verdediging nog geen woord gezegd, ook al is er nog geen tegensprekelijk proces geweest, het ontwerp van vonnis ligt al klaar.

Dat is een manier van werken die me tot hiertoe alleen bekend was in voormalige Zuid-Amerikaanse dictatoriale regimes. En ook onder Stalin zijn er inderdaad showprocessen opgevoerd. Maar hier, in onze democratische rechtsstaat? Nooit eerder gezien.

Het document was niet ondertekend, zal u zeggen, en dus geen juridisch feit. En wie weet had ter zitting de rechter alsnog geluisterd naar de argumenten van de verdediging, en zijn beschikking alsnog veranderd. Wie weet? Maar u zal het met me eens moeten zijn dat hier minstens de schijn van vooringenomenheid en partijdigheid is gewekt. Dat is, zoals u weet, een van de grootste aanslagen die men op de rechtszekerheid van de burger kan plegen. Zelfs als die de naam Belkacem draagt.

Misschien zijn er zelfs complottheoretici die nu zullen beweren dat deze beschikking reeds klaar lag op uw bestelling, en dat er van de scheiding der machten, nog zo’n fundament van de rechtsstaat, geen sprake meer is. Dat weiger ik te geloven, maar ik moet u wel melden dat mijn rechtsgevoel door dit voorval fundamenteel geschokt is.

En niet alleen daardoor: u hebt eigenmachtig bepaald dat de clown Belkacem zes maanden in de cel zal blijven, en u hebt daartoe ook de bevoegdheid. Alleen kan u mij niet uitleggen waarom uitgerekend Belkacem de enige Belg is die een gevangenisstraf van minder dan drie jaar daadwerkelijk moet uitzitten, terwijl alle anderen daaraan ontsnappen. Versta me niet verkeerd: van mij mag iedereen die tot één dag cel is veroordeeld die ook daadwerkelijk gaan uitzitten, dat zou het rechtsgevoel alleen maar ten goede komen. Alleen hebt u daar de capaciteit niet voor, en is dus beslist alle straffen onder de drie jaar niet uit te voeren. Jammer, maar het is nu eenmaal zo.

Wel, dan moet die regel ook voor iedereen gelden, en kan het niet dat u, volgens uw eigen voorkeuren en inschattingen, en zonder enig gemotiveerd criterium, beslist dat één iemand niet onder die regel valt, alleen omdat er wat hysterische stemmen in de samenleving voor een schandpaaljustitie en onmiddellijke uitwijzing pleiten.

En dat is ook nog een punt: waarom juist Belkacem zijn nationaliteit dient afgenomen, hebt u ook nog steeds niet kunnen uitleggen. De man is hier geboren, heeft hier school gelopen, is hier geradicaliseerd, heeft hier zijn wetsovertredingen begaan. Het is de logica zelf dat hij dan ook hier berecht en veroordeeld wordt, en niet uitbesteed aan de goede zorgen van het land waar zijn ouders vandaan kwamen.

Maar zowel in zijn strafuitvoering als in zijn nationaliteit wordt Belkacem niet behandeld zoals iedereen, maar krijgt hij een unieke behandeling van u, die overigens volstrekt arbitrair want zeer vaag gemotiveerd is.

De enige motivatie, mevrouw de minister, die u in interviews geeft, is dat een dergelijke discriminerende uitzonderingsbehandeling gerechtvaardigd is voor mensen die – en ik citeer u – “de basiswaarden van dit land uitdagen”.

Het spijt mij, maar als een raadkamer de indruk wekt in dit geval niet eens te willen luisteren naar de verdediging, als beschikkingen op voorhand klaar liggen zonder tegensprekelijk debat voor een onafhankelijk magistraat, als u arbitraire uitzonderingsmaatregelen neemt, zowel in strafuitvoering als in nationaliteitskwesties, dan bent u, en het spijt mij dit te moeten zeggen, meer de basiswaarden van dit land aan het uitdagen dan de clown Belkacem.

En dat is net het erge: u bent geen clown, maar de politiek verantwoordelijke voor het handhaven van de regels van een liberale, democratische rechtsstaat.

Met vriendelijke groet,

Yves Desmet